codependentie (overafhankelijkheid) wat is het en hoe overwin je het?

Om deze vraag te kunnen beantwoorden zal ik eerst even kort uitleggen wat codependentie inhoudt.

Codependentie staat letterlijk voor ove afhankelijk  maar heeft heel veel verschillende betekenissen.

Bij CCC hanteren we 2 definities. Een korte versie en een wat uitgebreidere versie.

De korte versie houdt in:
Codependentie is aangeleerd gedrag waarin je vanuit een gevoel van trance de behoeften en wensen van anderen belangrijker maakt dan die van jezelf. Je doet dit vanuit een gevoel van machteloosheid om je onderliggende gevoelens en emoties te controleren en te reguleren.

Pia Mellody, een amerikaanse therapeut beschrijft een wat uitgebreidere definitie. Zij verdeelt de codependentie symptomen in primaire en secundaire symptomen. Hier kom ik straks op terug. Nu eerst even iets over de geschiedenis van dit begrip.

Waar heeft codependentie zijn oorsprong?

Het begrip codependentie is ontstaan in de jaren 50. Het werd gebruikt als benaming voor partners van alcoholisten en drugsverslaafden. Tegenwoordig noemen we dit co-verslaving.

Partners van verslaafden leken allemaal te kampen met sterke gevoelens van schaamte, boosheid, pijn en verdriet. Al deze gevoelens stonden in relatie tot de verslaafde die het middelpunt vormde van alle problemen in het gezin.

Later ging men zien dat deze soortgelijk gevoelens ook voorkwamen in andere disfunctionele gezinnen. Maar men zag ook dat deze gevoelens nog steeds aanwezig waren zelfs wanneer de verslaafde herstelde. Conclusie was dat codependentie een op zichzelf staande aandoening bleek.

Wat zijn de primaire kenmerken?

• Lage eigenwaarde
• Moeite met grenzen
• Beschadiging in emotioneel bewustzijn
• Het moeilijk vinden om je te uiten op een beheersbare manier
• Het vervullen van je behoeften en wensen in het contact met anderen

Deze primaire symptomen tasten de relatie met jezelf aan.

Uit deze primaire kenmerken ontstaan de secundaire kenmerken namelijk

• Je oefent negatieve controle op anderen uit of je laat je door anderen controleren
• Rancune/wrok
• Beschadigde spiritualiteit
• Verslavingen en ander compulsief (dwangmatig) gedrag
• Problemen met intimiteit, geven en ontvangen is uit balans

Secundaire codependentie symptomen tasten je relaties met anderen aan. 

Hoe overwin je de deze codependentie symptomen?

Om de primaire en secundaire symptomen te kunnen overwinnen hebben we hulp nodig. We moeten leren hoe we onszelf moeten waarderen. Hoe we gezonde grenzen ontwikkelen. Onszelf leren kennen, en daar op een gepaste, doeltreffende manier over praten. Leren voor onszelf te zorgen en aan onze behoeften en wensen te voldoen. Leren gecentered en evenwichtig te zijn.

Wanneer je aan deze thema’s gaat werken ga je meestal door verschillende fasen van genezing heen.

• Ontkenning: ik heb een leuke jeugd gehad. ik ben niet codependent dus begrijp niet wat er met me aan de hand is

• De schuld geven aan anderen: het is allemaal de schuld van mijn ouders. Als zij niet veranderen dan kan ik het ook niet. Of als ik maar een andere partner zou hebben dan zou het anders zijn.
• VerantwoordelijkheidIk kan zien dat mijn opvoeder verantwoordelijk is voor wat er met me is gebeurd als kind, en ik heb daar mijn gevoelens over. Ik ben zelf verantwoordelijk voor mijn codependency symptomen en de genezing daarvan
• Overleving: ik voel dat mijn gevoelens over wat er is gebeurd in mijn jeugd begint te verminderen  doordat ik de intense emoties toelaat en laat gaan. Ik begin een gevoel van persoonlijke kracht te ervaren doordat ik aan het genezen ben van disfunctionele en zelfdestructieve symptomen. Ik neem de verantwoordelijkheid om mijn leven op een bewuste manier te leven en te organiseren
• Integratie: Ik zie dat wat er met me is gebeurd en dat het me gemaakt heeft dat ik ben wie ik nu ben. Ik ben dankbaar te zien dat de problemen die zijn ontstaan door de gebeurtenissen in mijn jeugd ervoor gezorgd hebben dat ik spiritueel gegroeid be. Dat het me diepgang en wijsheid heeft gegeven.

Vijf processen die daarmee verweven zijn

1. Volwassen worden. De confrontatie aangaan met de vijf codependency symptomen: een gevoel van eigenwaarde ontwikkelen, grenzen leren stellen, jezelf leren kennen, leren voor jezelf te zorgen, en zelfbeheersing ontwikkelen.
2. De waarheid onder ogen zien: rouwen over verliezen: over wat je niet hebt meegekregen, over wat de codependency je gekost heeft.
3. Leren de ouder voor jezelf te worden die je nooit hebt gehad. Jezelf leren bevestiging te geven. Verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen behoeften en wensen. Jezelf die dingen te geven die voedend zijn en jezelf beperkingen op te leggen zonder jezelf te beschamen.
4. Leren vergeven. Dit betekent dat je het verlangen opgeeft dat de mensen die jou schade hebben gedaan in je leven, gestraft zullen worden. Vergeving naar de ander en naar jezelf.

Wil je meer weten over het herstelproces? of wil je zelf een stap maken naar gezondere relaties en meer zelfliefde? Neem dan contact op of bekijk het aanbod op de site.

Claudia Krumme

Counselling Center Changes